اثرات وفور درآمدهای نفتی بر نظام تصمیم‌گیری عوامل و سهم بخش خصوصی در اقتصاد ایران

وفور درآمدهای نفتی، علاوه بر تأمین منابع مالی لازم برای اجرای برنامه‌های اقتصادی، متضمن بروز آثار و پیامدهای منفی قابل توجه بر بخش‌ها و نهادهای مختلف اقتصاد نیز هست. از جمله مهم‌ترین آثار وفور درآمدهای نفتی، اختلال در نظام تصمیم‌گیری عوامل اقتصادی است. بروز این اختلال‌ها منجر به انحراف تصمیم خانوارها و دولت از شرایط بهینه در مورد نرخ پس‌انداز و سرمایه‌گذاری (در سرمایه‌های فیزیکی و انسانی)، اندازه و ساختار بهینه بودجه، کسر بودجه و سیاست‌های تجاری خواهد شد. در نتیجه، سهم دولت از اقتصاد (تصدی‌گری دولت)، به طور مداوم افزایش یافته و بخش خصوصی کوچک‌تر خواهد شد. در این مطالعه، در قالب یک الگوی جامع معادلات هم‌زمان و با استفاده از داده‌های سال‌های 1390-1363، ضمن تبیین ریشه‌ها و نحوه بروز آثار یاد شده، ابزارهای سیاستی مناسب برای کنترل و حذف آنها معرفی خواهد شد. بر اساس نتایج مطالعه، مناسب‌ترین ابزار سیاستی، ابزاری است که ضمن بهره‌مندی اقتصاد از درآمدهای نفتی، مانع از انتقال نوسانات این درآمدها به اقتصاد شود.